Gemi makineleri, bir geminin ilerlemesini sağlayan gücü ve ihtiyaç duyulan elektriği, suyu, buharı üreten ya da atık olan her türlü akışkanın dolaşımını, ısı değişimini, arıtılmasını ve bertarafını sağlayan; yüklerin transferini sağlayan, seyir halinde, limanda veya demirleme esnasında geminin güvenli bir biçimde kalmasını sağlayan sistemlerdir.
Bu sistemlerin gemi üzerinde güvenli ve ekonomik bir biçimde işletilmesi makine zabitlerinin görevidir.
Gemilerin görevlerini yerine getirebilmesi geminin belli bir hareket yeteneğinin var olmasını gerektirir. Başta ticaret gemileri olmak üzere pek çok deniz aracında sevk sistemi bir veya birkaç pervanenin bir enerji nakil sistemi aracılığıyla bir güç kaynağından güç almasını öngörür.
ANA MAKİNE
Geminin ilerlemesini sağlayan gücü üreten makinelerdir. Bu amaç dışındaki tüm sistemler yardımcı olarak tanımlanır. Geçmişte bir çarkı günümüzde ise pervane veya jetleri tahrik ederek itme sağlayan bu sistemler gemi tipine ve büyüklüğüne göre buhar makinesi, buhar türbini, içten yanmalı motor veya gaz türbini olabilmektedir.
ÇALIŞMA İLKELERİ BAKIMINDAN;
1- Dıştan yanmalı makineler (Buhar makineleri):
– Pistonlu buhar makineleri
– Buhar türbinleri
2- İçten yanmalı makineler:
– Dizel makineleri
-Karbüratörlü makineler
– Gaz türbinleri
Ticaret gemilerinin büyük çoğunluğunda ana makine olarak dizel motorları kullanılır. Dizel motorlarında yakıttaki enerji yanma sonucu mekanik enerjiye çevrilir. Pulverize edilmiş yakıtın hava ile karışımı sıkıştırılarak ateşlenir ve ateşleme sonucu genişleme, piston, piston kolu ve biyel vasıtasıyla krank şaftına iletilir ve böylece mekanik enerji krank şaftının dönmesiyle elde edilir. Şayet ateşleme pistonun her en üst konuma ulaştığında oluyorsa bu tip dizellere iki zamanlı (two-stroke) ve şayet ateşleme pistonun her iki yükselişinde bir defa yapılıyorsa buna dört zamanlı (four-stroke) dizel motoru denir.
İKİ ZAMANLI DİZEL MAKİNELER
- Pistonun iki strokunda veya hareketinde Krank şaftın bir tam dönüşü veya 360 derece hareketinde bir iş çevrimi oluşturan makinelerdir.
- Piston en altta iken süpürme havası portundan (pencere) içeriye süpürme havası dolar aynı anda da egzoz portundan dışarıya egzoz çıkışı olur. Buna süpürme adı verilir. Piston yukarıya çıkarken her iki portu da kapatır. Ardından da sıkıştırma işlemi yapılır. Piston üst ölü noktaya gelmeden az önce enjektörden yakıt püskürtülür. Piston alt ölü noktaya yöneldiğinde yanma sonucunda; iş stroku meydana gelir. Piston alt ölü noktaya gelmeden biraz önce, egzoz sonrası da süpürme havası portu açılır. İki zamanlı bir dizelde süpürme havası basıncı 1,15 – 1,55 bar değerindedir
DÖRT ZAMANLI DİZEL MAKİNELER
Pistonun dört strokunda veya hareketinde krank şaftın iki tam dönüşü veya 720 derece hareketinde bir iş çevrimi oluşturan makinelerdir. Bir çevrimde sırasıyla emme, sıkıştırma, yanma veya genişleme ve egzoz strokları (zamanı) adı verilir.
Egzoz zamanının sonunda emme ve egzoz valflerinin her ikisinin de açık kaldığı aralığa; valf overlepi, supap çakışması veya supap bindirmesi adı verilir. Böylelikle silindirlerde;
- Daha fazla temiz hava
- İyi bir egzoz temizliği
- Daha iyi bir soğutma sağlanmış olur.
Gemilerde kullanılan dizel motorları dakikada 60 ile 3000 devir arasında devir hızlarına sahiptir. Bu sebeple dizel motorları düşük, orta ve yüksek devirli olarak sınıflandırılır. Genelde, düşük devirli (slow speed) dizellerde dakikada devir sayısı (rpm) 60 ile 150 arasında, orta devirli (medium speed) dizellerde 450 ile 800 ve yüksek devirli (high speed) dizellerde ise 1000 ile 300 aralığındadır.
teşekkürler